ONZE KOFFIE KRIJGT HET MOEILIJK DOOR KLIMAATVERANDERING: MET DEZE 5 TIPS KAN JE DAAR ZELF IETS AAN DOEN

De klimaatverandering bedreigt de toekomst van onze koffie. Dat komt doordat koffie een kwetsbaar plantje is dat erg specifieke hoeveelheden schaduw, zon en water nodig heeft. Het verteert temperatuurschommelingen, droogte of overvloedige regen zeer slecht. En laten we er daar nu net meer van krijgen door de klimaatverandering.

Nu al verschuift de zogenaamde koffiegordel, de tropische regio waarin koffie geteeld kan worden. Brazilië, met voorsprong de grootste koffieproducent ter wereld, dreigt door de klimaatverandering tot 80 procent van zijn beste koffiegronden te verliezen. En in Colombia stijgt de temperatuur met 0,3 graden Celsius per decennium in de bergachtige gebieden die geschikt zijn voor koffie.

Maar koffie vormt zélf ook een klimaatprobleempje. Het product komt oorspronkelijk uit Ethiopië, maar wordt vooral geteeld in Zuid-Amerika. Dat gebeurt vaak in grote monoculturen die slecht zijn voor de biodiversiteit, en waar tropisch bos voor gesneuveld is. Zulke monoculturen verarmen onder andere de grond en doen het risico op bodemerosie en overstromingen stijgen.

Nadien wordt die koffie de wereld rond gestuurd, want het zijn vooral noordelijke landen die ervan houden. Wij Belgen verbruiken bijvoorbeeld gemiddeld 6,8 kilogram koffie per jaar, goed voor een plaatsje in de wereldwijde top-10. En ook de verpakking en het roosteren zorgen voor extra uitstoot van broeikasgassen. 

Heel veel uitstoot, dus. Het goede nieuws: daar valt iets aan te doen.

Koop duurzaam geproduceerde koffie

De grootste klimaatimpact van koffie zit bij de kweek. Die is goed voor 40 tot 80 procent van de totale uitstoot, afhankelijk van waar en hoe de koffie geproduceerd wordt.

Alvast van Braziliaanse en Vietnamese koffie kan je de impact met 80 procent terugdringen als je biologisch geproduceerde koffie koopt, van 15 kg CO2 per kilogram koffie naar 3 kg. Dat komt bijvoorbeeld doordat er geen kunstmest (uit aardgas) voor gebruikt wordt. 

Weet je graag in detail in welke omstandigheden je koffie geteeld is, dan kan je je wenden tot lokale Belgische koffiemerken. Zij kunnen je meer vertellen over hun koffie, waar ze die aankopen en wat ze verwachten van de koffieboeren. Koop je je koffie liever in de supermarkt, zoek dan naar duurzaamheidslabels zoals Rainforest Alliance of het EU-biolabel.

Kies een andere soort melk

Hou je van cappuccino's of cafè lattes, dan kan je ook een groot verschil maken met het soort melk dat je kiest. In sommige gevallen kan je de klimaatimpact van je koffie met wel twee derde verminderen door te kiezen voor plantaardige melk.

Elke plantaardige melk heeft een kleinere klimaatimpact dan koemelk, maar er zijn verschillen tussen de verschillende soorten. Havermelk en hazelnootmelk zijn de beste keuzes als je kijkt naar de CO2-uitstoot en het waterverbruik. Voor de productie van amandel- of rijstmelk is er (veel) meer water nodig, zij het nog steeds de helft minder dan bij koemelk.

Maar die plantaardige melksoorten hebben wel een veel lagere voedingswaarde dan zuivel. Op dat vlak zijn soja- en erwtenmelk de beste keuze: daarin zitten ongeveer evenveel eiwitten als in koemelk.

Twijfel je? Varieer dan wat tussen je melksoorten. Dan krijg je meer verschillende voedingsstoffen binnen terwijl je kopje koffie toch duurzamer blijft.

Koop elektrisch geroosterde koffie

Ook het branden van koffie zorgt voor een niet te verwaarlozen uitstoot: 15 miljoen ton CO2 per jaar, of een tiende van de Europese luchtvaart in 2019 (voor de coronadip). Dat komt doordat bijna alle koffiebonen nu nog gebrand worden met aardgas.

Bijna alle koffiebonen, want sommige ondernemers experimenteren met koffiebonen die gebrand worden met elektriciteit. Als dat groene elektriciteit is, veroorzaakt dat geen broeikasgassen meer. In ons land experimenteert het koffiemerk Ray & Jules (een dochter van het technologiebedrijf CEE) bijvoorbeeld met koffie die gebrand wordt met zonne-energie.

The God Shot uit Kuringen verkoopt zowel koffiebonen die met zonne-energie gebrand zijn als elektrische koffiebranders voor bijvoorbeeld koffiebars. Miko (Turnhout) wil dan weer koffiebonen branden met windenergie.

Giet niets weg

Misschien wel de gemakkelijkste tip: drink de koffie die je zet ook op. Want wat je niet consumeert, heeft ook een klimaatimpact. Stel dat je een grote thermos koffie zet en daar de helft van weggiet, dan verdubbelt de impact van de koffie die je wél opdrinkt.

Je kan ook veel doen met het koffiegruis dat overblijft nadat je de koffie gezet hebt. Meng bijvoorbeeld een beetje gruis door de potgrond van je kamerplanten. Het is een uitstekende meststof. Douwe Egberts heeft in Nederland dan weer een fabriek waar er al sinds de jaren zestig elektriciteit mee opgewekt wordt. En koffiegruis wordt ook gebruikt om paddenstoelen op te kweken, scrubs mee te maken en zelfs meubels.

Of probeer eens iets anders dan koffie

In onze streken wordt al zo'n 200 jaar lang cichorei gedronken, een koffieachtig drankje zonder cafeïne dat de laatste jaren wat uit de mode geraakt is. Het wordt gemaakt van de wortels van de witloofplant. Je kan het puur drinken of in combinatie met echte koffie.

Er bestaan ook heel wat verschillende soorten notenkoffie. Je vindt ze in je supermarkt bij de koffie, of in je lokale natuurwinkel.

In cichorei en notenkoffie zit geen cafeïne. Je krijgt er dus geen kick van. Ben je daar toch naar op zoek, dan kan je ook je kopje koffie vervangen door thee. Voor een kopje thee is er minder dan een kwart nodig van de hoeveelheid water voor koffie: 30 liter tegenover 130 liter.

2024-05-06T08:56:46Z dg43tfdfdgfd